Dodatki do żywności – definicja, system oznaczeń, podział oraz lista wszystkich „E”
Dodatki do żywności to substancje stosowane do poprawienia jakości produktu, wykorzystywane są między innymi do konserwowania, barwienia, słodzenia. Konsumenci na ogół obawiają się wszelkich dodatków, tymczasem nie wszystkie „E” są szkodliwe.
Definicja
„Dodatek do żywności – oznacza każdą substancję, która w normalnych warunkach ani nie jest spożywana sama jako żywność, ani nie jest stosowana jako charakterystyczny składnik żywności, bez względu na swoją ewentualną wartość odżywczą, której celowe dodanie, ze względów technologicznych, do żywności w trakcie jej produkcji, przetwarzania, przygotowywania, obróbki, pakowania, przewozu lub przechowywania powoduje, lub można spodziewać się zasadnie, że powoduje, iż substancja ta lub jej produkty pochodne stają się bezpośrednio lub pośrednio składnikiem tej żywności.” (WE nr 1333/2008)
Wpływ na zdrowie
Producenci żywności są zobligowani do przestrzegania ogólno-europejskich standardów określających dawki nieszkodliwej dla konsumentów, dlatego każda substancja dopuszczona jako dodatek ma określoną dawkę ADI. Wskaźnik ten określa maksymalną ilość substancji w przeliczeniu na kilogram masy ciała, którą można spożywać codziennie z żywnością bez zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka.
Problem w tym, że niektóre dodatki mogą wykazywać niekorzystne działanie alergizujące lub szkodliwe działanie w połączeniu z innymi substancjami. ☹ W diecie bogatej w żywność przetworzoną dostarczamy więcej niepożądanych „E”, co w konsekwencji może być zagrożeniem dla zdrowia. Więc, aby uniknąć ryzyka nadmiaru bądź interakcji substancji dodatkowych, wskazana jest urozmaicona dieta pozbawiona żywności przetworzonej lub z jej ograniczoną ilością.
Żywności wysoko przetworzonej, nie powinny spożywać niemowlęta, dzieci, kobiety w ciąży, matki karmiące i osoby z alergią!
Warto też dodać, że im większy stopień przetworzenia żywności, tym więcej dodatków producent ma prawo zastosować. W przypadku żywności nieprzetworzonej, takiej jak: mleko, świeże owoce i warzywa, świeże mięso i woda dozwolonych jest tylko kilka dodatków.
Naturalnie w żywności
Nie należy się bać wszystkich substancji oznaczonych symbolem „E” (to tylko system oznaczeń), ponieważ w naturalnej żywności również występują takie substancje, co wcale nie oznacza że są szkodliwe. Na przykład w jabłkach można znaleźć: ryboflawiny (E101), karoteny (E160a), antocyjany (E163), kwas octowy (E260), kwas askorbinowy (E300), kwas cytrynowy (E330), kwas winowy (E334), kwas bursztynowy (E363), kwas glutaminowy (E620) oraz L-cysteinę (E920). Te substancje występują naturalnie w jabłkach, ale są również dopuszczone jako dodatki w żywności. 🙂
System oznaczeń
Substancje dodatkowe oznaczone są literą „E”, za tą literą znajduje się liczba, tak zwany symbol INS (International Numbering System), czyli międzynarodowy system oznaczeń, który pozwala uporządkować nazewnictwo tych substancji oraz ułatwia ich identyfikacje, niezależnie od kraju producenta.
Dla przykładu E300 to kwas askorbinowy, a dokładniej mówiąc witamina C. Należy do grupy przeciwutleniaczy i regulatorów kwasowości E300-E399.
👇Na końcu wpisu znajdziesz listę wszystkich substancji dodatkowych, podzieloną na grupy. Dzięki temu w łatwy sposób znajdziesz daną substancję i sprawdzisz co dokładnie znajduję się w Twoim jedzeniu. Zachęcam do czytania etykiet spożywanych produktów.
Podział i zastosowanie
Podział dodatków ze względu na pochodzenie:
- Naturalne – występują naturalnie w żywności oraz są pozyskiwane z naturalnych surowców.
- Syntetyczne (identyczne z naturalnymi) – posiadają takie same właściwości jak związki naturalnie, ale otrzymywane są chemicznie.
- Sztuczne (syntetyczne) – związki otrzymywane chemicznie, nie występujące w przyrodzie.
Powyższy podział jest uproszczony i mało precyzyjny. Przykładowo karmel (E150) uważany jest za barwnik naturalny, a w rzeczywistości powstaje w procesie chemicznych przemian sacharydów. Z kolei konserwanty takie jak kwasy: benzoesowy (E210), sorbowy (E200) i mrówkowy (E236), występują naturalnie w żurawinie, borówkach brusznicy, jarzębinie i malinach.
Dodatki do żywności są stosowane między innymi jako:
- Barwniki – nadają lub przywracają barwę żywności.
- Konserwanty – przedłużają trwałość środków spożywczych przez zabezpieczenie ich przed drobnoustrojami.
- Przeciwutleniacze – zwiększają okres przydatności żywności przez ochronę przed zepsuciem na skutek utlenienia.
- Emulgatory – umożliwiają utworzenie lub utrzymanie jednolitej mieszaniny dwóch lub więcej wzajemnie niemieszających się faz.
- Środki do przetwarzania mąki (polepszacze) – dodawane do mąki lub ciasta w celu poprawy ich właściwości wypiekowych.
Lista wszystkich dodatków
kliknij, rozwiń i poznaj 😉
E100 – E199 ▸ BARWNIKI
E200 – E299 ▸ KONSERWANTY
E300 – E399 ▸ PRZECIWUTLENIACZE I REGULATORY KWASOWOŚCI
E400 – E499 ▸ EMULGATORY, ŚRODKI SPULCHNIAJĄCE, ŻELUJĄCE itp.
E400 | Kwas alginowy |
E401 | Alginian sodu |
E402 | Alginian potasu |
E403 | Alginian amonu |
E404 | Alginian wapnia |
E405 | Alginian glikolu propylenowego |
E406 | Agar |
E407 | Karagen |
E407a | Przetworzone wodorosty morskie z gatunku Euchuema |
E410 | Mączka chleba świętojańskiego |
E412 | Guma guar |
E413 | Tragakanta |
E414 | Guma arabska (guma akacjowa) |
E415 | Guma ksantanowa |
E416 | Guma karaya |
E417 | Guma tara |
E418 | Guma gellan |
E420 | Sorbitole: (i) sorbitol, (ii) syrop sorbitolowy |
E421 | Mannitol |
E422 | Glicerol |
E425 | Konjac |
E426 | Hemiceluloza sojowa |
E427 | Guma kasja |
E431 | Stearynian polioksyetylenu |
E432 | Monolaurynian polioksyetylenosorbitolu (polisorbat 20) |
E433 | Monooleinian polioksyetylenosorbitolu (polisorbat 80) |
E434 | Monopalmitynian polioksyetylenosorbitolu (polisorbat 40) |
E435 | Monostearynian polioksyetylenosorbitolu (polisorbat 60) |
E436 | Tristearynian polioksyetylenosorbitolu (polisorbat 65) |
E440 | Pektyny |
E442 | Fosfatydy amonu |
E444 | Octan izomaślanu sacharozy |
E445 | Estry glicerolu i żywicy roślinnej |
E450 | Difosforany: (i) difosforan disodu (ii) difosforan trisodu (iii) difosforan tetrasodu (iv) difosforan dipotasu (v) difosforan tetrapotasu (vi) difosforan diwapnia (vii) diwodorodifosforan wapnia |
E451 | Trifosforany: (i) trifosforan pentasodu (ii) trifosforan pentapotasu |
E452 | Polifosforany: (i) polifosforany sodu (ii) polifosforany potasu (iii) polifosforany sodu wapnia (iv) polifosforany wapnia (v) polifosforany amonu |
E459 | β-Cyklodekstryna |
E460 | Celuloza |
E461 | Metyloceluloza |
E462 | Etyloceluloza |
E463 | Hydroksypropyloceluloza |
E464 | Hydroksypropylometyloceluloza |
E465 | Etylometyloceluloza |
E466 | Karboksymetyloceluloza, sól sodowa karboksymetylocelulozy, guma celulozowa |
E468 | Sól sodowa karboksymetylocelulozy usieciowana, guma celulozowa usieciowana |
E469 | Enzymatycznie zhydrolizowana karboksymetyloceluloza, enzymatycznie zhydrolizowana guma celulozowa |
E470a | Sole sodowe, potasowe i wapniowe kwasów tłuszczowych |
E470b | Sole magnezowe kwasów tłuszczowych |
E471 | Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych |
E472a | Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych estryfikowane kwasem octowym |
E472b | Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych estryfikowane kwasem mlekowym |
E472c | Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych estryfikowane kwasem cytrynowym |
E472d | Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych estryfikowane kwasem winowym |
E472e | Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych estryfikowane kwasem mono- i diacetylowinowym |
E472f | Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych estryfikowane mieszaniną kwasu octowego i winowego |
E473 | Estry sacharozy i kwasów tłuszczowych |
E474 | Sacharoglicerydy |
E475 | Estry kwasów tłuszczowych i poliglicerolu |
E476 | Polirycynooleinian poliglicerolu |
E477 | Estry kwasów tłuszczowych i glikolu propylenowego |
E479b | Termoutleniony olej sojowy z mono- i diglicerydami kwasów tłuszczowych |
E481 | Stearoilomleczan sodu |
E482 | Stearoilomleczan wapnia |
E483 | Winian stearylu |
E491 | Monostearynian sorbitolu |
E492 | Tristearynian sorbitolu |
E493 | Monolaurynian sorbitolu |
E494 | Monooleinian sorbitolu |
E495 | Monopalmitynian sorbitolu |
E500 – E599 ▸ ŚRODKI POMOCNICZE
E600 – E699 ▸ WZMACNIACZE SMAKU
E620 | Kwas glutaminowy |
E621 | Glutaminian sodu |
E622 | Glutaminian monopotasu |
E623 | Diglutaminian wapnia |
E624 | Glutaminian monoamonu |
E625 | Diglutaminian magnezu |
E626 | Kwas guanylowy |
E627 | Guanylan disodowy |
E628 | Guanylan dipotasu |
E629 | Guanylan wapnia |
E630 | Kwas inozynowy |
E631 | Inozynian disodowy |
E632 | Inozynian dipotasu |
E633 | Inozynian wapnia |
E634 | 5′-Rybonukleotydy wapnia |
E635 | 5′-Rybonukleotydy disodu |
E640 | Glicyna i jej sól sodowa |
E650 | Octan cynku |
E900 – E999 ▸ ŚRODKI SŁODZĄCE, NABŁYSZCZAJĄCE I INNE
E900 | Dimetylopolisiloksan |
E901 | Wosk pszczeli, biały i żółty |
E902 | Wosk candelilla |
E903 | Wosk carnauba |
E904 | Szelak |
E905 | Wosk mikrokrystaliczny |
E907 | Uwodorniony poli-1-deken |
E912 | Estry kwasu montanowego |
E914 | Wosk polietylenowy utleniony |
E920 | L-Cysteina |
E927b | Karbamid |
E938 | Argon |
E939 | Hel |
E941 | Azot |
E942 | Tlenek diazotu |
E943a | Butan |
E943b | Izobutan |
E944 | Propan |
E948 | Tlen |
E949 | Wodór |
E950 | Acesulfam K |
E951 | Aspartam |
E952 | Cyklaminiany |
E953 | Izomalt |
E954 | Sacharyna |
E955 | Sukraloza |
E957 | Taumatyna |
E959 | Neohesperydyna DC |
E960 | Glikozydy stewiolowe |
E961 | Neotam |
E962 | Sól aspartamu i acesulfamu |
E965 | Maltitole: (i) maltitol, (ii) syrop maltitolowy |
E966 | Laktitol |
E967 | Ksylitol |
E968 | Erytrytol |
E999 | Ekstrakt Quillaia |
E1000 – E1999 ▸ STABILIZATORY, KONSERWANTY I INNE
E1103 | Inwertaza |
E1105 | Lizozym |
E1200 | Polidekstroza |
E1201 | Poliwinylopirolidon |
E1202 | Poliwinylopirolidonon |
E1203 | Alkohol poliwinylowy (PVA) |
E1204 | Pullulan |
E1205 | Zasadowy kopolimer metakrylanu |
E1404 | Skrobia utleniona |
E1410 | Fosforan monoskrobiowy |
E1412 | Fosforan diskrobiowy |
E1413 | Fosforanowany fosforan diskrobiowy |
E1414 | Acetylowany fosforan diskrobiowy |
E1420 | Skrobia acetylowana |
E1422 | Acetylowany adypinian diskrobiowy |
E1440 | Hydroksypropyloskrobia |
E1442 | Hydroksypropylofosforan diskrobiowy |
E1450 | Sól sodowa oktenylobursztynianu skrobiowego |
E1451 | Acetylowana skrobia utleniona |
E1452 | Sól glinowa oktenylobursztynianu skrobiowego |
E1505 | Cytrynian trietylu |
E1517 | Dioctan glicerolu (diacetyna) |
E1518 | Trioctan glicerolu (triacetyna) |
E1519 | Alkohol benzylowy |
E1520 | Propano-1,2-diol (glikol propylenowy) |
E1521 | Glikol polietylenowy |